Connect with us

Porady Żywieniowe

Miedź i cynk

Miedź jest jednym z ważniejszych pierwiastków w diecie koni. Jest niezbędna do prawidłowego rozwoju układu szkieletowego, mobilizacji zapasów żelaza, zachowania integralności mitochondriów oraz detoksykacji nadtlenków. Łącznie z cynkiem wchodzi w skład różnych enzymów lub jest ich aktywatorem, ma znaczny wpływ na rozwój tkanki kostnej i dojrzewanie chrząstek stawowych oraz wzmacnia odporność organizmu. Odpowiednia podaż miedzi i cynku, a zwłaszcza miedzi, przyczynia się do zapobiegania OCD czyli zaburzeniom wzrostu chrząstki stawowej koni. Ponadto miedź spełnia ważną rolę w tworzeniu krwi (synteza hemoglobiny), wpływa na jakość rogu kopytowego oraz bierze udział w produkcji tkanki łącznej. Cynk natomiast jako pierwiastek samodzielny jest mikroelementem odpowiadającym przede wszystkim za prawidłowe funkcjonowanie skóry, jakość okrywy włosowej oraz rogu kopytowego, pełniąc ważną rolę w procesie keratogenezy, gojenia ran oraz wspierania prawidłowego funkcjonowania błon śluzowych, w tym śluzówki żołądka oraz jelit.

Niedobór cynku w dawkach pokarmowych odzwierciedla się w złym stanie sierści i kopyt oraz prowadzi do zaburzeń struktury skóry takich jak zgrubienia, strupy, gruda czy wypadanie włosów. Z kolei deficyt miedzi w organizmie powoduje zmiany w kośćcu wynikające z gorszego wiązania kolagenu w kościach, a u źrebiąt anemię. Niedobory miedzi mogą wynikać z braku lub niedostatecznego jej spożycia albo z powodu interakcji z innymi pierwiastkami z pożywienia. Cynk i molibden często są uważane za minerały, które mogą zakłócać wchłanianie miedzi u koni, ale trzymanie się zaleceń dietetycznych dotyczących odpowiednich poziomów tych pierwiastków w codziennym żywieniu w dużej mierze zapobiega tym nieprawidłowościom. Testy żywieniowe dotyczące stopnia przyswajania miedzi przez organizm wskazują również na ujemne korelacje między ilością białka i wapnia, a ostateczną przyswajalnością miedzi (Kentucky Equine Research). Może to być szczególnie istotne, gdy konie karmione są głównie paszą z roślin strączkowych.

Ciężka praca koni i związany z nią proces pocenia się nie jest uznawany za przyczynę ewentualnych niedoborów miedzi i nie powoduje konieczności jej dodatkowej suplementacji. Inaczej w przypadku cynku – tutaj u ciężko pracującego konia jego utrata wraz z potem może być znaczna, co często uwzględniane jest w formulacjach preparatów elektrolitowych dla koni sportowych.

Tolerancja organizmu konia w stosunku zarówno do nadmiaru miedzi jak i cynku jest stosunkowo wysoka, aczkolwiek w przypadku długotrwałego narażenia konia na nadmiar tych pierwiastków w diecie uruchamia się mechanizm podobny jak w przypadku innych par pierwiastków antagonistycznych – nadwyżka jednego mikroelementu wpływa na gorsze wykorzystanie drugiego. W przypadku miedzi wspominaliśmy zarówno o cynku jak i molibdenie, aczkolwiek to nadmiar przede wszystkim tego pierwszego pierwiastka wpływa na niższą absorpcję miedzi, co może prowadzić do osłabienia przede wszystkim układu kostnego. Z kolei zbyt duża dawka miedzi obniża stopień wykorzystania cynku i może powodować uszkodzenia wątroby. Występujący w konsekwencji niedobór cynku może wpłynąć na obniżenie poziomu insuliny i zmniejszenie tolerancji glukozy.

Dodatkowa suplementacja miedzą i cynkiem jest niezwykle istotna dla klaczy w ciąży. Była ona wielokrotnie przedmiotem badań weterynaryjnych i żywieniowych, głównie z uwagi na schorzenia układu kostno – szkieletowego źrebiąt. Dowiedziono, że zabezpieczenie wysoko źrebnych klaczy w miedź przekłada się na zmniejszenie ilości zmian w chrząstce stawowej u ich potomstwa. Wysoka suplementacja miedzią klaczy w późnej ciąży powoduje bowiem wzrost zapasów miedzi w wątrobie źrebięcia, co istotnie przekłada się na prawidłowy rozwój układu kostno-chrzęstnego w pierwszych miesiącach życia źrebaka.

Funkcje fizjologiczne i biochemiczne miedzi i cynku są dobrze poznane i udokumentowane. Wchłanianie ich przez organizm konia jest wypadkową relacji ich ilości jak i koncentracji innych pierwiastków śladowych w paszy. Pamiętajmy, że z perspektywy hodowlanej najważniejszy okres dodatkowej suplementacji tych pierwiastków to ostatni trymestr ciąży oraz okres źrebięcy, kształtujące na całe życie konia jego układ kostno – szkieletowy. Ich zbilansowanym, bezpiecznym źródłem będzie najczęściej odpowiedni suplement.

Tekst: Anna Pięta

Zapraszamy do zapisania się na specjalną listę Newslettera na stronie PZHK z Poradami żywieniowymi!

WSZYSTKIE PORADY ZNAJDZIESZ TU!

Equine NutriPlan

Więcej w Porady Żywieniowe

W ostatnim numerze

HiJ nr 79 - okładka

Hodowca i Jeździec Rok XXI Nr 4 (79) Jesień 2023

Wydawca

Polski Związek Hodowców Koni

Reklama

Tofi Horses
Pets Diag
Tofi Horses
eHorses
Purina
Equishop
Energys
De Heus Polska
Equishop
Cavalor
Smarthorse

Artykuł sponsorowany

RSS Aktualności ze strony PZHK

RSS Aktualności ze strony Teraz Polskie Konie

Ostatnie wpisy

Na górę